Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że zęby należą do jednych z najbardziej złożonych struktur występujących w ludzkim organizmie. Jeśli chodzi o skład tkankowy zęba, to spotkać można go wyłącznie w jamie ustnej i ogranicza się on jedynie do uzębienia. Zęby można pogrupować według funkcji, jakie pełnią. Warto także wiedzieć, jak wygląda budowa morfologiczna zęba.

Jak zbudowany jest ząb?

Warto pamiętać o tym, że zęby można podzielić na różne rodzaje w zależności od tego, jakie funkcje spełniają. Siekacze są to cztery zęby występujące na samym środku dolnej i górnej szczęki. Ich zadaniem jest krojenie, a także rozdzieranie spożywanych pokarmów. Jeśli chodzi o część gryzącą siekacza, to jest ona dość cienka, dzięki czemu tworzy krawędź tnącą pokarm.

Zęby sąsiadujące z siekaczami to kły, które służą do rozdzierania i trzymania jedzenia. Zaraz po nich w szczęce i żuchwie osadzone są przedtrzonowce, na których znajdują się różnego rodzaju guzki, które służą do rozbijania spożywanego pokarmu. Każdy przedtrzonowiec ma z reguły dwa takie guzki. Zadaniem przedtrzonowców jest miażdżenie żywności, tak by była ona lepiej przyswajalna przez organizm.

Z kolei płaskie zęby, które znajdują się w tylnej części jamy ustnej, nazywane są trzonowcami. Ich zadaniem jest wyłącznie mielenie oraz kruszenie zjedzonych pokarmów. W tym celu na ich powierzchni znajduje się kilka guzków, które ułatwiają rozdrabnianie jedzenia. Osoby zainteresowane funkcjonowaniem ludzkiego uzębienia z pewnością chętnie dowiedzą się, jak przedstawia się budowa morfologiczna zęba.

Budowa anatomiczna i histologiczna zęba

Jeśli chodzi o budowę anatomiczną zęba, to każdy ząb można podzielić na koronę i korzeń. Korzeń to część, która znajduje się pod powierzchnią dziąsła i nie jest widoczna gołym okiem. Część zęba, która umiejscowiona jest pomiędzy korzeniem, a koroną, nazywa się szyjką zębową.

Korzenie zęba mają za zadanie utrzymanie go w prawidłowej pozycji. Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że jeśli chodzi o różne typy zębów, to charakteryzują się one różną liczbą korzeni. Jeśli chodzi o przednie zęby, takie jak siekacze, kły oraz zęby przedtrzonowce, zazwyczaj posiadają one jeden korzeń, podczas gdy u trzonowców jest ich co najmniej dwa, a czasem nawet trzy i więcej. Warto pamiętać o tym, że korzenie zębowe mogą przybierać różne rozmiary i kształty – czasem stanowią oddzielne struktury, a czasem zlewają się ze sobą w całość. Wynika z tego, że zęby u każdej osoby różnią się nieco od siebie, jednak każdy z nich posiada charakterystyczne cechy pozwalające na stwierdzenie, jakie funkcje w organizmie pełni.

Wbrew pozorom zęby nie są strukturą jednolitą, ponieważ ich wnętrze zbudowane jest z miazgi, która wypełnia kanały korzeniowe oraz komorę.

U dorosłego człowieka występują wyłącznie zęby stałe, które wyrzynają się u dzieci w wieku od 6 do 12 lat. Całość uzębienia u człowieka składa się z 32 zębów, w skład których wchodzi 4 siekacze, 2 kły, 4 zęby przedtrzonowe, 4 zęby trzonowe oraz dwa zęby mądrości – po tyle samo w żuchwie i szczęce.

Warto również omówić budowę histologiczną zęba. Nie każdy zdaję sobie sprawę z tego, że zarówno zęby stałe, jak i mleczne zbudowane są z dokładnie takich samych tkanek.

W skład każdego zęba wchodzą: szkliwo, zębina, cement oraz miazga. Warto wiedzieć, że ta ostatnia jest żywą tkanką, w której przebiega mnóstwo nerwów i naczyń.

Budowa morfologiczna zęba

Osoby zastanawiające się nad tym, jak wygląda budowa morfologiczna zęba, powinny pojąć funkcje każdej z jego tkanek

Pierwszą z nich jest szkliwo, które, co ciekawe, jest najtwardszą substancją występującą w ludzkim organizmie. Ma ono około 2 mm grubości i jego zadaniem jest ochrona zęba, a właściwie jego korony. Szkliwo składa się z krystalicznego fosforanu wapnia, co czyni je najbardziej zmineralizowaną substancją w całym ciele. W ramach ciekawostki warto dodać, że twardość szkliwa porównywana jest do twardości popularnego materiału, który powszechnie stosuje się w jubilerstwie. Mowa tutaj o topazie.

Kolejną z tkanek wchodzących w skład zęba jest zębina, która znajduje się pomiędzy szkliwem a komorą miazgi. Co ciekawe, przez całe ludzkie życie jest ona wydzielana przez odontoblasty znajdujące się w miazdze zębowej – pod warunkiem jednak, że ząb posiada zdrową miazgę. Zębina to substancja w żółtym kolorze, która w ogromnej większości składa się z materiałów nieorganicznych. Jest ona nieco bardziej miękka niż szkliwo, toteż zdecydowanie łatwiej ulega różnego rodzaju ubytkom i uszkodzeniom mechanicznym. Niemniej jednak posiada ona również funkcję ochronną, której zadaniem jest także stabilizacja korony zęba.

Miazga to jedyna żywa tkanka występująca w ludzkim zębie. Osłabiona jest przez zębinę oraz szkliwo i znajduje się dokładnie w centrum zęba. Z racji tego, że miazga zbudowana jest z tych samych tkanek co zębina, jest z nią ściśle powiązana.

W skład miazgi wchodzi substancja podstawowa, w której znajdują się włókna i komórki. Warto wiedzieć o tym, że miazgę można podzielić na trzy strefy, które następują po sobie.

Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że miazga w ludzkim organizmie ma wiele funkcji. Przede wszystkim – jej bogate unerwienie umożliwia rejestrowanie bodźców bólowych, a także stoi za odpowiedzią obronną organizmu. Zadaniem miazgi jest także dostarczanie substancji odżywczych oraz tlenu, które są bezwzględnie potrzebne, by wszystkie tkanki zęba mogły funkcjonować poprawnie. Bardzo ważną funkcją miazgi jest również funkcja obronna. Kiedy otrzymuje ona bodźce patologiczne, skupia się na produkcji dodatkowych warstw zębiny, co pozwala na odizolowanie miazgi od środowiska bogatego w bakterie.

Podsumowując, budowa morfologiczna zęba z pewnością jest bardzo ciekawym i złożonym zagadnieniem, na temat którego warto dowiedzieć się nieco więcej. Wydawać by się mogło, że ludzkie zęby to mało skomplikowane twory – jednak jak widać, ich budowa wcale nie jest taka prosta. Nic więc dziwnego, że dotyka je tak wiele problemów zdrowotnych, czasem bardzo poważnych i trudnych do wyleczenia.