Afty to drobne zmiany występujące w obrębie jamy ustnej. W większości przypadków ich etiologia jest niewyjaśniona. Powodują one jednak bardzo uciążliwe dolegliwości bólowe i dyskomfort pacjenta. Afty zazwyczaj nie są groźne dla zdrowia lecz z uwagi na to, że mogą być one oznaką innej poważnej choroby nigdy nie powinny być bagatelizowane.
Afta – czym jest?
Afty pojawiające się w obrębie śluzówek jamy ustnej pacjenta mają postać drobnych ranek. Są one zwykle dość płytkie i cechują się owalnym lub okrągłym kształtem. Mogą być one również pokryte białym nalotem. Rejon zmieniony chorobowo jest wrażliwy na zewnętrzne bodźce i z czasem staje się bardzo bolesny. Wynika to z narastającego stanu zapalnego, któremu może towarzyszyć powiększenie położonych w pobliżu węzłów chłonnych. Nadżerki najczęściej powstają na błonie śluzowej jamy ustnej. Afty mogą się zatem tworzyć na wargach, na języku oraz pod nim, na dziąśle, gardle, policzku oraz na podniebieniu miękkim .
Jak powstaje afta?
Afty mogą pojawiać się w obrębie śluzówek jamy ustnej pojedynczo lub w postaci mnogiej. Przyczyny powstawania tych drobnych owrzodzeń nie są do końca poznane choć wskazuje się na korelację powstawania aft z występowaniem pewnych sytuacji.
Wśród nich wymienić należy brak odpowiedniej i starannej higieny jamy ustnej. W wyniku tego dochodzi do osłabienia szkliwa zębów oraz rozwoju ognisk próchnicy. Afty mogą również powstawać na skutek codziennej aktywności skutkującej powstaniem drobnych urazów na skutek szczotkowania zębów, noszenia aparatu ortodontycznego lub protezy oraz podgryzania policzków. Ranki mogą być również następstwem zabiegów stomatologicznych, alergii, zmian hormonalnych lub infekcji o podłożu wirusowym lub bakteryjnym.
Ponadto, powstawaniu aft sprzyja przemęczenie oraz stres, stosowanie nieodpowiedniej diety ubogiej w witaminę B12, żelazo oraz kwas foliowy, spożywanie konserwantów i sztucznych barwników, nietolerancje żywieniowe, choroba Leśniowskiego-Crohna, zakażenie wirusem opryszczki oraz skłonności genetyczne. Ponadto, wśród innych przyczyn powstawania aft wymienić można obgryzanie paznokci.
Okres trwania afty
Drobna afta zazwyczaj znika samoistnie, a okres jej gojenia wynosi około dwóch tygodni. Większe rany o średnicy przekraczającej jeden centymetr goją się dłużnej, a po ich zagojeniu powstają blizny. W celu przyspieszenia gojenia się ran oraz zmniejszenia towarzyszących im dolegliwości bólowych warto stosować środki o działaniu odkażającym, ściągającym i wysuszającym. Mogą to być preparaty apteczne lub sposoby domowe.
Produkty dostępne w aptekach mogą mieć postać żelu, pasty lub sprayu. Poprzez skuteczne izolowanie afty od otoczenia przyczyniają się do zmniejszenia dolegliwości bólowych oraz szybszej regeneracji zmienionego chorobowo nabłonka. Domowe sposoby obejmują płukanie ust wodą z rozpuszczoną solą kamienną, stosowanie naparów z szałwii, rumianku lub tymianku oraz okładów z uprzednio zaparzonej herbaty. Ponadto, nieprzyjemne dolegliwości łagodzi ssanie kostek lodu.